کتاب ایرانیان، اثری شاعرانه و تخیلی در سبک نمایشنامه تراژدی است که به قلم آیسخولوس (آشیل) در سال ۴۷۲ پیش از میلاد در آتن باستان، با پشتیبانی مالی پریکلس، دولتمرد آتن نوشته شده‌است. این نمایشنامه نخستین اثر مهم آیسخولوس و نخستین تراژدی مهم عصر طلایی آتن و کهن‌ترین نمایشنامه تاریخ بشر است که تا امروز باقی مانده‌است. تراژدی ایرانیان داستان یورش خشایارشا به یونان را روایت می‌کند. بر اساس این نمایشنامه، شاهنشاه هخامنشی، خدایان را فرا می‌خواند تا با همکاری آنان، یونان را تسخیر کنند. آتوسا، ملکه مادر و خشایارشا مهم‌ترین چهره‌های این نمایشنامه هستند. نویسنده با تأکید بر پیروزی ناوگان دریایی آتن در نبرد سالامیس، تأثیر بسزایی بر روحیه آتنی‌ها می‌گذارد. چندی پس از این نمایشنامه، هرودوت تاریخ خود را بر پایه جنگ‌های ایران و یونان با حمایت دولت آتن، بازنویسی کرد.

درباره آیسخولوس :

آیسخولوس (اشیل) درام‌نویس یونانی و پایه‌گذار تراژدی یونانی اسـت. او بـه سـال ۵۲۵ ق.م در الئوسـیس متولـد شـد و بـه سـال ۴۵۶ ق.م در جـلا (سیسیل) وفات یافت. در جنگ‌های ایران و یونان سـرباز بـود، و در نبردهـای ماراتون و سالامیس شرکت داشت. گویا او جمعاً ۹۰ نمایشنامه نوشته، اما فقط ۷عدد از آنها به‌جامانده اسـت، ازاین‌قرار: ۱. ملتمسان که بخشی از یک نمایشنامۀ سه‌بخشی (تریلـوژی) است، و در میان ۷نمایشنامۀ موجود، کهن‌ترین و ابتدایی‌ترین آنهاسـت؛ ۲. ایرانیان؛ ۳. مخالفـان هفت‌گانهٔ تـب که آخـرین بخـش یـک نمایشـنامۀ سه‌بخشی، و موضوع آن دشمنی‌ها و برادرکشی‌های دو تـن از پسـران ادیپ است؛ ۴. پرومته در زنجیر که نخستین بخش از یک نمایشنامۀ سه‌بخشی و داستان شکنجۀ طولانی و دردنـاك پرو مته (پرومتئـوس) اسـت؛ ۵ و ۶ و ۷ اورستیا که تنها نمایشنامۀ سه‌بخشی کاملی است که از اشـیل بجـا مانـده و مرکب از ۳ نمایشنامۀ آگاممنون، خوئفوروئه، وائومنیدس است و موضوع آن داستان سرنوشت غم‌انگیز خاندان پلوپیوس است از نخستین گناه آگـاممنون تا تطهیر اورستیا. اشیل در نوشتن تراژدی‌های خود بیش از هر چیز از اندیشه‌های مـذهبی الهام گرفته، و با بینشی زاهدانه به تفسیر افسانه‌های خـدایان و تـأثیر قـدرت بی‌پایان و گاه سهمگین آنـان در سرنوشـت بشـر پرداختـه اسـت. سرنوشـت، اساس تراژدی‌های اوست. وی شاعری قوی اسـت. درام‌هایش از تصـویرهای زندۀ شاعرانه سرشار است.