معرفی کتاب اصفهان نصف جهان

ترکیب مفاهیم، کلمات، مکان‌ها و آدم‌ها با یکدیگر، گاهی آنچنان زیبا هستند که مرز میان خیال و واقعیت از بین می‌رود. روایت صادق هدایت در کتاب اصفهان نصف جهان یکی از این ترکیبات بی‌نظیر، هنرمندانه و تکرار نشدنی در آسمان ادبیات ایران است. این سفرنامه‌ی متفاوت شما را به تماشای اصفهان زیبا از دریچه‌ی نگاه هدایت می‌برد.

درباره‌ی کتاب اصفهان نصف جهان

سفرنامه‌نویسی یکی از اشکال دیرینه‌ی ادبی است که بسیاری از بزرگان در نگارش آن بخت‌آزمایی کرده‌اند. اما بدون‌شک می‌توان یکی از منحصربه‌فردترین تلاش‌ها را در این زمینه، به صادق هدایت (Sadegh Hedayat)، از نویسندگان به‌نام و بزرگ ایران نسبت داد.

کتاب اصفهان نصف جهان (Isfahan: Half of the World)، اثری ماندگار و البته بسیار متفاوت در میان آثار هدایت به‌شمار می‌رود که در عین سفرنامه بودن، شکلی مختص به خود دارد. صحت این ادعا را می‌توان با مقایسه‌ی کتاب و شکل نوشتار صادق هدایت در سفرنامه به‌دست آورد. چراکه این نویسنده، از جمله نویسندگان برجسته و مدرن ایرانی‌ست که در نگارش سفرنامه‌ها به‌شیوه‌ی مشاهده‌نویسی روی آورده. او به‌جای بیان روایتی پرپیرایه و دشوار یا استفاده از چارچوب‌بندی‌های خاص سفرنامه، بسیار آسان، ساده و سرراست می‌نویسد. نکته‌ی مهم درباره‌ی کتاب اصفهان نصف جهان این است که هدایت توانسته در کنار سادگی زبان و جذابیت قلم خود، تصویری عریان و حقیقی از شهر اصفهان و شرایط اجتماعی آن دوران ارائه کند.

صادق هدایت در نگارش این کتاب تلاش کرده روایتی واقعی و بدون کم‌وکاست را از آنچه در این شهر دیده و روی داده برای مخاطبان خود به‌تصویر بکشد. با خواندن این سفرنامه‌ی سبک مدرن، اصفهان آن زمان را از نگاه خاص و هنرمندانه‌ی هدایت خواهید دید و در این نمایش بی‌نقص زیبایی، خیال و واقعیت را در کنار هم و بر لبه‌ی یک مرز باریک می‌یابید. ساختار کتاب، از چهار روایت به قلم صادق هدایت تشکیل شده که پس از سفر چهار روزه‌ی او و مشاهداتش به این شهر نوشته می‌شود. هدایت داستان سفر به اصفهان را با خطره‌ای از دوران تحصیلش آغاز می‌کند و پس از آن به توصیف آنچه در جای جای این شهر، مانند چهارباغ، عمارت عالی‌قاپو، مدرسه‌ی هارونیه، امامزاده اسماعیل و ... بر او گذشته حرف می‌زند.

نویسنده در اولین یادداشت، که نام کتاب را از آن وام گرفته به شرح جزئیات و مناسبات اجتماعی و انسانی می‌پردازد و هر آنچه از شیوه‌ی آداب معاشرت و مناظر شهر دیده است، روی کاغذ می‌آورد.

خاطره‌ی اصفهان نصف جهان با مناسک عاشورا و تاسوعا در ماه محرم پیوند خورده است و نویسنده‌ی اثر حقایقی خواندنی را از این مراسم آیینی پیش چشم خوانندگان قرار می‌دهد. یادداشت بعدی کتاب اصفهان نصف جهان با نام مرگ، در واقع نوشته‌ی کوتاهی از گان، نویسنده‌ی بلژیکی است که هدایت آن را به فارسی برگردانده.

«سامپینگه» و «هوس باز» به‌ترتیب دو نوشته‌ی دیگر کتاب را در بر می‌گیرند و در واقع دو داستان کوتاه زیبا از این نویسنده را شامل می‌شوند. با خواندن این کتاب می‌توانید ترکیبی از هنرنمایی و چیره‌دستی هدایت را در زمینه‌ی سفرنامه، ترجمه و داستان کوتاه خواهید دید. یک هم‌نشینی جذاب و تکرارنشدنی از اعجوبه‌ی نویسندگی مدرن در ایران!

کتاب اصفهان نصف جهان برای چه کسانی مناسب است؟

خواندن این سفرنامه‌ی بی‌نظیر را به همه‌ی علاقه‌مندان سبک خاطره‌نویسی و سفرنامه، داستان کوتاه و قلم منحصربه‌فرد صادق هدایت پیشنهاد می‌کنیم.

با صادق هدایت بیشتر آشنا شویم؟

بدون‌شک اگر قرار باشد نام چند تن از نویسندگان نامدار مدرن و اهالی ادب و هنر ایران، برای همیشه ثبت شود، صادق هدایت یکی از آن‌هاست.

نویسنده‌ای که سبک نوشتاری خاص خودش را دارد و گاهی می‌توان گفت که شباهت‌هایی میان قلم او و صادق چوبک در زمینه‌ی داستان وجود دارد. هدایت در سال 1281 متولد شد و علاوه‌ بر داستان‌نویسی در ترجمه‌ی متون نیز مهارت زیادی داشت. او از جمله روشنفکران ایرانی به‌شمار می‌رود که عقاید متجددانه او نیز مشهور است. او تحصیلات مقطع دبیرستان خود را ابتدا در مدرسه‌ی دارالفنون آغاز کرد و پس از آن به مدرسه‌ی سن لویی که یک مدرسه‌ی فرانسوی بود رفت. علاقه‌ی او به نجوم، متافیزیک و علوم خفیه باعث شد مطالعاتی در‌ این‌ باره داشته باشد و آثاری را در این زمینه از خود بر جای بگذارد. هدایت تحصیل خود را نیمه‌تمام گذاشت و در بانک ملی مشغول به کار شد. او مدتی بعد به هند رفت و در آنجا زبان پهلوی را آموخت. هدایت، هم‌تراز با داستان‌نویسانی چون صادق چوبک، جمال‌زاده و بزرگ علوی، از پدران داستان‌نویسی ایران است. صادق هدایت در سال 1330 شمسی در پاریس به زندگی خودش پایان داد و آرامگاه او در گورستان پرلاشز قرار دارد.

ازجمله مشهورترین آثار هدایت که طرفداران زیادی دارد، می‌توان به کتاب‌های «بوف کور»، «سگ ولگرد»، «زنده‌به‌گور»، «سه قطره خون» و ... اشاره کرد.

در بخشی از کتاب اصفهان نصف جهان می‌خوانیم

نزدیک کوه، کنار کشتزار از درشکه پیاده شدیم. کوه نسبتا کوتاه و مخروطى‌شکل بود و بالارفتن از آن، دشوار به‌نظر نمى‌آمد؛ ولى راه معین هم نداشت. از پایین، دیوارهاى شکسته‌ى روى کوه پیدا بود. محل ساختمان خیلى باسلیقه انتخاب شده بود. روى کوه چیزى که هنوز برپاست، یک هشت‌درى گرد است که طاقش ریخته و پایه‌هایش کنده شده و چندین جرز و آثار بنایى‌هاى دیگر در اطراف کوه دیده مى‌شود. ساختمان از خشت‌هاى خیلى بزرگ کلفت از گل ماسه مى‌باشد و لابه‌لاى آن بوریا گذاشته شده. جاهایى را که خراب نکرده‌اند، هنوز محکم و تمیز برجا مانده، خشت‌ها نیز خیلى محکم و مثل این است که دیروز قالب زده باشند.

اگر این بنا به‌دست آدم‌ها خراب نشده بود، شاید صدسال دیگر هم خم به ابرویش نمى‌آمد. دورنماى شهر اصفهان بى‌اندازه قشنگ و سبز و خرم، از آن بالا پیداست. رودخانه، مانند نوار سیمین میان سبزه و کشتزارهاى رنگ‌به‌رنگ مارپیچ مى‌خورد. این کشتزارها مثل پارچه‌ى چهل‌تکه مى‌باشد که هر تکه‌ى آن یک رنگ سبز دارد. هشت‌درى، بلندتر از سایر بناها و میان کوه واقع شده، داراى هشت درگاه یک‌جور و یک‌اندازه است. بالاى درگاه‌ها هلالى‌شکل است که دهنه‌ى هرکدام قریب یک گز است و از درون، بالاى هر درى یک رف کوتاه مى‌باشد، مانند رف‌خانه‌هاى قدیمى که بالایش به‌شکل قوس شکسته است. ظاهرا جاى ادامه در آن‌جا دیده نمى‌شود.

پى هشت‌درى از سنگ است و خود بنا از همان خشت‌هاى بزرگ ساخته شده که رویش کاهگل و با گچ، سفید شده. در میان هشت‌درى محرابى است به‌شکل مربع‌مستطیل مانند محراب مسجدها که دور آن از سنگ است و درون آن پر شده. شاید در همان‌جا آتش مى‌افروخته‌اند.